Akaryakıtta risk oluşturan unsurlar

İşletme içinde genel anlamda yanıcılığı yüksek benzin ve benzine nazaran daha düşük yanıcılığı bulunan ancak yine de yanıcı olan mazot depolama ve doldurma işleminin yapılmasıdır. Bu iki yanıcı dışında gaz yağı ve motorlarda kullanılmak üzere farklı ürünler de bulunmaktadır. Akaryakıt servis istasyonlarında bulunan iki ana ürün hakkında teknik bilgi aşağıda verilmiştir.




Dizel

Parlama Noktası	52 °C (% 0.3 < Parlama Noktası < % 10)
Kendiliginden Tutusma sıcaklıgı	260 °C
Depolanma Özellikleri	Depolama alanının sürekli havalandırılması gerekmekte olup yakıt içeren kapların kullanılıncaya kadar kapaklarının sıkıca, sızdırmayacak şekilde kapatılmalıdır. Boş yakıt tankları ise patlayıcı buhar muhteva edebilmekte olduğundan basınca, sıcaklığı veya kıvılcıma maruz kalmamalıdır. Akaryakıt tanklarının ve varillerinin basınç etkisinde kalmaması, kıvılcımdan ve alev kaynaklarından uzak olması ve topraklaması yapılmış muhafazalarda tutulması gerekmektedir. Statik elektrikten ötürü parlayabilir.
Sağlığa Zararlarıi	Sıvısı veya buharıyla gözün teması tahriş meydana getirir. Sürekli olmayan cilt temaslarında rahatsız edici değildir ancak tekrarlanan vakalarda tahriş meydana getirir. Solunma durumunda zatürreye ya da ağır ciğer hasarına sebep olur tekrarlanması durumunda ölümcül sonuçlar doğurabilir. Yutulması durumunda mide bulantısı, kusma, diyare ve alkolün sinir sisteminde yaptığı etkilere benzer durumlar ortaya çıkarır. Daha yüksek dozda yutulması durumunda başağrısı, denge kaybı, titreme, koma, bilinçsizlik, solunum kaybı ve ölüme neden olur. Sürekli olarak solunması da benzeri etkilerin görülmesine neden olur.

NOT:Buharı ve sıvısı yanıcıdır (NFPA standartlarında 2/4) Isı, kıvılcım, alev, statik elektrikten uzak tutulmalıdır. Buharı mesafe kat edebilir ve yine kıvılcım, ısı, statik elektrik boşalması ile karşılaştığında parlayabilir. Buharı havadan daha ağırdır. 

Benzin

Parlama Noktası	-43°C
Kendiliginden Tutusma sıcaklıgı	280 °C
Söndürücü Tipi	Küçük boyutlu yangınlarda; Kuru Kimyevi Toz, CO2, Su sisi, Halon gazı veya köpük kullanılabilir. Büyük yangınlarda ise; köpük, su isi ve soğutmak amaçlı da su kullanılabilir.
Depolanma Özellikleri	Depolama alanının sürekli havalandırılması gerekmekte olup benzin içeren kapların kullanılıncaya kadar kapaklarının sıkıca,sızdırmayacak şekilde kapatılması gerekmektedir. Sıcak metal yüzeylerinden, kıvılcımdan, ısı kaynaklarından, direk güneş ışığından uzak tutulmalıdır. Bulunduğu kap fiziksel darbeye karşı korunmalıdır.
Sağlığa Zararlarıi	Sıvısı ya da buharıyla gözün teması tahriş meydana getirir. Sürekli olmayan cilt temaslarında rahatsız edici değildir; ancak tekrarlanan vakalarda tahriş meydana getirir. Solunma durumunda zatürre ve ağır ciğer hasarına sebep olur tekrarlanması durumunda ölümcül sonuçlar doğurabilir. Yutulması durumunda mide bulantısı, kusma, diyare, alkolün sinir sisteminde yaptığı etkilere benzer durumlar ortaya çıkarır. Daha yüksek dozda yutulması durumunda başağrısı, denge kaybı, titreme, koma, bilinçsizlik, solunum kaybı ve ölüme neden olur. Sürekli olarak solunması da benzeri etkilerin görülmesine neden olur.

NOT:Buharı ve sıvısı yanıcıdır (NFPA standartlarında 3/4) Yutulması durumunda kusturulmaması ve acil olarak tıbbi müdahaleye başvurulması gerekmektedir.

Yukarıdaki iki kimyasal dışında akaryakıt depolama istasyonlarında farklı yanıcılıklarda ve parlayıcılıkta sıvılar da bulunmaktadır. Aşağıdaki ilk tabloda sıvıların yanıcılık ve parlayıcılıklarının neye göre belirlendiğine ilişkin bilgi bulunmakta olup, bir sonraki tabloda ise akaryakıt servis istasyonlarında karşılaşılabilecek ürünlerin özelliklerine ve yanıcılık derecelerine ilişkin bilgi mevcuttur.

NOT:Buharı ve sıvısı yanıcıdır (NFPA standartlarında 2/4) Isı, kıvılcım, alev, statik elektrikten uzak tutulmalıdır. Buharı mesafe kat edebilir ve yine kıvılcım, ısı, statik elektrik boşalması ile karşılaştığında parlayabilir. Buharı havadan daha ağırdır.

Özellik	Sınıf	Parlama Noktası	Not
Yanıcı Sıvılar	Sınıf II	37.8°C
	Sınıf IIIA	60°C
	Sınıf IIIB	Parlama Noktası<93°C
Parlayıcı Sıvılar	Sınıf I	Parlama Noktası<37.8°C
	Sınıf IA	Parlama Noktası<22.8°C ve Kaynama Noktası<37.8°C	Aynı zamanda kaynama noktası 37.8°C'dan daha düşük
	Sınıf IB	Parlama Noktası<22.8°C ve Kaynama Noktası>37.8°C	Aynı zamanda kaynama noktası 37.8°C'dan daha düşük
	Sınıf IC	22.8°C	Aynı zamanda kaynama noktası 37.8°C'dan daha düşük

		Havada Asgari Tutuşma Sıcaklığı °C	Parlama Noktası °C	Kaynama Noktası °C	Sınıf
Cam Yıkama Sıvısı (Metanol/Su Karışımları)	%5 Metanol/%95 Su		97		IIIB
	%20 Metanol/%80 Su		48		II
	%50 Metanol/%50 Su		27		IB
	%100 Metanol	385	12	64	IB
Beyaz Gres		>427	241	>427	IIIB
Hidrolik Direksiyon Sıvısı			177	>288	IIIB
Yağlama Yağları			149 - 232		IIIB
Lityum-Moil Gres		>482	193	>427	IIIB
Gaz Yağı		227	>=38	151 - 301	II
Dişli Yağı		>427	202	>427	IIIB
Benzin		Yaklaşık 441	-40 ile -46	38 - 204	IB
Biyoyakıt (%85 Etanollü Benzin)		Yaklaşık 450	<13		IB
Biyodizel			>93	180 - 340	IIIB
Motorin (Dizel Yakıt)			>=55		II
Karter Yanık Yağı					IIIB
Şase Gresi		>427	204	>427	IIIB
Fren Sıvısı			149	282	IIIB
Antifriz			110	149	IIIB

Akaryakıt istasyonlarında bulunan yakıtlar kendi başlarına bir risk unsuru oluşturmakla birlikte sürekli doldurma ve boşaltma gibi kendine özel riskler barındıran işlemlerin yapılıyor olması da riski yükseltmektedir. Bu iki unsurun da getirisi olarak akaryakıt servis istasyonlarında risk oluşturan unsurlar aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir:

- elektrik aksamı
- akaryakıtın depolanma koşulları
- tanklar
- akaryakıt buharı muhteva edebilecek alanlar
- akaryakıtın taşınmasında-iletilmesinde kullanılan tesisatlar
- pompalar
- akaryakıt servis istasyonun yapısı
- yangın tedbirleri